Przemek Czaja

7.PNĄCZA NA EKRANACH AKUSTYCZNYCH

Ekrany akustyczne, jako elementy urządzeń ochrony środowiska zaczęły pojawiać się w Polsce w połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Obchodzimy właśnie nieoficjalny jubileusz 15-lecia ich istnienia. Można więc pokusić się o analizy różnych aspektów związanych z tym zagadnieniem. Naturalnie najważniejsze są zagadnienia zarówno czysto akustyczne, dotyczące efektywności i skuteczności tych urządzeń, jak i konstrukcyjne, dotyczące ich trwałości. Wspomniany okres dostarczył również szeregu doświadczeń związanych z obsadzaniem ekranów akustycznych roślinnością pnącą. Niniejszy materiał, bazując na wieloletnich obserwacjach setek inwestycji w Polsce, pragnie zarówno przybliżyć to zagadnienie, jak również dać odpowiedź na pytanie, jakie działania powinno się przedsięwziąć, aby ekrany akustyczne w naszym kraju były bardziej atrakcyjne dzięki roślinności pnącej.



pnącza na ekranach akustycznych

Pochłaniająco - rozpraszający ekran akustyczny wysokości 5 metrów, na całej swej powierzchni pokryty roślinnością pnącą. Widok zdecydowanie zbyt rzadki przy polskich i europejskich drogach.(fot.autor)





Dlaczego warto?
Po pierwsze zieleń jest ładna i trudno znaleźć osobę, która twierdziłaby inaczej.
Rośliny często mogą stanowić idealne połączenie konstrukcji i natury, dzięki czemu całość „wpisuje się” znacznie lepiej w krajobraz, wkomponowując się w środowisko.
Zieleń przydrożna, również pnącza na ekranach akustycznych mają znaczący wpływ na ograniczenie zanieczyszczenia powietrza, podobnie jak wszystkie rośliny absorbują znaczne ilości substancji chemicznych wpływających negatywnie na organizm ludzki.
Rośliny pnące ,pomimo że w sposób bardzo ograniczony uczestniczą w procesie pochłaniania hałasu komunikacyjnego, to jednak mają wyraźny wpływ na poprawę klimatu akustycznego terenu.
Powierzchnie ekranów pokryte roślinnością pnącą stają się absolutnie nie atrakcyjne dla „twórców” graffiti, mogą też skutecznie pokryć już istniejące „dzieła”
Większość pnączy w naszym klimacie posiada ulistnienie przez 6-7 miesięcy, co i tak jest na tyle długim okresem, aby o nie skutecznie walczyć.
Niektóre pnącza wytwarzają owoce stanowiące doskonały pokarm dla ptaków.



W bezpośredniej bliskości dróg w naszym kraju znajduje się kilka milionów metrów kwadratowych ekranów akustycznych. Większość z nich zgodnie z założeniami miała być pokryta roślinnością pnącą. W wielu przypadkach poczyniono działania przeznaczając na ten cel odpowiednio wysoki budżet , będący częścią ceny oferty przetargowej. Efektów jednak nie widać, można nawet zaryzykować stwierdzenie, że na „froncie zazieleniania ekranów akustycznych” poniesiono totalną porażkę. I nawet pewne znaczące sukcesy nie są wstanie zmienić tej oceny. Według szacunków, powierzchnia ekranów akustycznych, na których pojawia się zieleń pnąca w Polsce, wyrażana jest nie w procentach, ale niestety w promilach. Analizując przyczyny takiego stanu rzeczy, należy krok po kroku przedstawić właściwy proces powstawania roślinności pnącej na ekranach akustycznych jednocześnie wskazując na ewidentne błędy i zaniedbania, bazując na wieloletniej obserwacji realizacji ekranów akustycznych w Polsce.

- Etap projektu

Projekty budowlane i wykonawcze ekranów akustycznych stają się z roku na rok coraz to doskonalsze i często bezbłędne od strony technicznej. Bazując na powtarzalności rozwiązań i doświadczeniu porealizacyjnym - eliminują błędy. W dokładny sposób określają rodzaj i właściwości użytego materiału, definiując z dużą dokładnością wymiary i tolerancje. Niestety bardzo często w punkcie dotyczącym roślinności pnącej pada jedynie lapidarne zdanie ”ekrany należy obsadzić roślinnością pnącą” (tutaj wymienione jest pięć łacińskich nazw pnączy, najczęściej z licznymi powtarzającymi się błędami w nazwie sugerującymi proces : „ kopiuj – wklej”) i na tym koniec. Takie potraktowanie tematu nawet u laików może wzbudzić zdziwienie, natomiast u profesjonalistów wręcz niedowierzanie i złość. Projekt dotyczący roślinności pnącej musi stanowić integralną część projektu wykonawczego ekranów akustycznych. W sposób bardzo jednoznaczny i precyzyjny musi wskazywać miejsce nasadzeń roślinności z uwzględnieniem gatunków roślin, ekspozycji oraz warunków glebowych. Niezwykle ważne jest również dostosowanie poszczególnych roślin do typów powierzchni projektowanych ekranów. Na tym etapie projekt może uwzględnić dodatkowe podpory ułatwiające lub wręcz umożliwiające wzrost roślin. Ekrany akustyczne posiadają dwie strony. Z reguły różnią się one od siebie diametralnie przede wszystkim ekspozycją. W ten sposób warunki dla ekranu z północną ekspozycją strony wewnętrznej ( akustycznej ) różnią się zasadniczo od warunków strony zewnętrznej południowej, będącej również widoczną przez mieszkańców w bezpośrednim sąsiedztwie drogi.

- Etap specyfikacji

Musi precyzować odpowiednie gatunki pnączy uwzględniając ich odmiany. Oznaczona powinna być minimalna wielkość rośliny i jej podstawowe cechy określające jakość wykorzystywanych pnączy. Specyfikacja podaje również wiele innych parametrów istotnych dla zadania. Wszystko wskazuje na to, że już niebawem powstanie zatwierdzona nowa ogólna i szczegółowa specyfikacja techniczna aktualizująca i weryfikująca zmiany na rynku hodowli roślin.

- Etap sadzenia

Szczegółowe instrukcje związane z sadzeniem odpowiednich roślin stanowią podstawową wiedzę, i zadaniem nadzoru jest kontrola poczynań na tym etapie , który jest z perspektywy ostatnich 15 lat być może właśnie najsłabszym ogniwem, mającym decydujący wpływ na powodzenie przedsięwzięcia. Jest to etap, gdzie popełniane są liczne błędy, będące wynikiem przede wszystkim braku wiedzy.

- Etap utrzymania i pielęgnacji

Niezwykle ważny dla pnączy. Pierwsze trzy sezony to być albo nie być dla większości z nich. To proces dość kosztowny i wymagający dokładności i solidności. Obejmuje szeroki zakres działań - od podlewania i plewienia, poprzez nawożenie i eliminację szkodników.



pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Efekt właściwych działań na wszystkich etapach. Pnącza w ciągu trzech sezonów pokryły wysoki na 8 metrów ekran.(fot.autor)




Czynniki mające wpływ na warunki wzrostu i rozwoju roślin wzdłuż tras komunikacyjnych dzielą się na trzy kategorie:

- czynniki abiotyczne, które obejmują siedlisko, czyli glebę i wodę oraz klimat tj. temperaturę, opady, wiatr, nasłonecznienie, mikroklimat i inne .

- czynniki biotyczne, dotyczące wpływu świata ożywionego na rozwój roślin. Czynnikiem biotycznym środowiska są właściwości glebowe, fauna, flora oraz człowiek

- czynniki antropogeniczne to ostatnio dodawana sztuczna grupa czynników związanych z szeroko pojętym wpływem człowieka na środowisko, w tym także na rośliny (dobór gatunkowy, wskazania realizacyjne zawarte w projektach, wykonanie prac nasadzeniowych i pielęgnacyjnych z uwzględnieniem ich terminów i jakości wykonania, zimowe utrzymanie dróg powodujący wzrost zasolenia, zanieczyszczenie komunikacyjne w postaci tlenków siarki, azotu i węgla jak również pyły i substancje ropopochodne).

Najważniejsze czynniki wpływające na nasilenie procesu zamierania roślin w tym również pnączy wzdłuż dróg i autostrad to:

- Susza
- Zasolenie
- Niewłaściwy dobór gatunków roślin do warunków siedliskowych
- Błędy projektowe i realizacyjne
- Szkody powodowane przez patogeny i szkodniki
- Insolacja - skrajne temperatury i nasłonecznienie
- Zanieczyszczenia komunikacyjne



pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Roślinność porastająca ekran w bezpośredniej bliskości pasa drogowego jest narażona na działanie związków soli i zanieczyszczeń w postaci tlenków I substancji ropopochodnych. Efektem jest obumieranie liści na dolnych partiach roślin lub w sytuacjach ekstremalnych całej flory.(fot.autor)





pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Przykład idealnego wkomponowania ekranu akustycznego pokrytego pnączami w istniejącą zieleń miejską.(fot.autor)





pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Coraz częściej spotykane "przewieszenia" pnączy nad ekranem , wiąże się to z bezpiecznym nasadzaniem roślin od strony zewnętrznej ekranów.(fot.autor)







Typy pochłaniających ekranów akustycznych i ich charakterystyka pod kątem pnączy.

Próby nasadzenia roślinnością pnącą ekranów akustycznych dotyczyły naturalnie wszystkich ich typów. Od początku pojawienia się w Polsce ekranów akustycznych stosowano te same rozwiązania, które na masową skalę były wykorzystywane w Europie. Dla naszej analizy istotnym elementem ekranów jest rodzaj powierzchni panela akustycznego, materiał z którego jest wykonany, jego kształt i właściwości. Biorąc te kryteria pod uwagę można ekrany akustyczne podzielić i ocenić ich przydatność dla wzrostu roślin pnących.

Dla takiej analizy ekrany akustyczne podzielimy na:

- o konstrukcji betonowej, gdzie strona akustyczna posiada powierzchnię o zróżnicowanej strukturze, wykonanej z betonu porowatego, najczęściej z trocinobetonu lub innego drewnobetonu albo keramzytobetonu. Stroną zewnętrzną tych ekranów jest powierzchnia betonowa z ozdobną fakturą lub gładka malowana. Beton porowaty ze względu na swą powierzchnię a także kształt ( pionowe lub poziome fale ) stwarza bardzo dobre warunki wzrostu dla roślin pnących posiadających przylgi i korzenie przybyszowe. Na inwestycjach gdzie wykonano prawidłowe nasadzenie wraz z pielęgnacją efekty są bardzo dobre, a najstarsze okazałe rośliny mają 15 lat. Pnącza wykorzystujące wąsy czepne dzięki złożonej powierzchni tych ekranów również mają możliwość wzrostu , jednak tylko do określonej wysokości i w miejscach osłoniętych przed wiatrem. Zaleca się dla nich wykonanie podpór z wykorzystaniem np. słupów wsporczych ( HEB , HEA ) . Optymalna szerokość podpory dla panela o szerokości 4 metrów wynosi 1metr. Betonowa konstrukcja panela stwarza praktycznie nieograniczone możliwości w montażu wszelkiego rodzaju mocnych podpór, przeznaczonych dla największych i najcięższych pnączy.


pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Ekrany betonowe z pochłaniająco – rozpraszającą powierzchnią drewnobetonową. Na zdjęciu 15 - letni ekran w ciągu autostrady A-4 (fot. autor)


pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Ekrany betonowe z powierzchnią trocinobetonową ,stan po dwóch latach po nasadzeniu winobluszcza pięciolistkowego. Roślina do wzrostu wykorzystała nie tylko powierzchnię panela ,ale również słupy wsporcze ( HEB) – Rzeszów (fot. autor)





pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Tylna ( zewnętrzna ) strona nowowybudowanego ekranu z panelami betonowymi przeznaczona do nasadzenia pnączami.Podpory zamontowano na słupach wsporczych typu HEB.Tak nasadzone i wspomagane rośliny w ciągu trzech sezonów przewieszą się przez ekran (fot.autor)




- ekrany z powierzchnią aluminiową lub stalową perforowaną od strony akustycznej - strona zewnętrzna posiada perforację lub jest całkowicie gładka. Rozwiązanie to nie stwarza dobrych warunków wzrostu dla pnączy nawet tych posiadających przylgi ( winobluszcze ). Wiąże się to ze zjawiskiem korozji i łuszczenia się powierzchni lakierowanej. Niezbędne są podpory, najlepiej na całej powierzchni panela , który zamierzamy pokryć zielenią.




pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Konstrukcje spełniające rolę podpór montowane na panelach aluminiowych, dzięki nim możliwy staje się wzrost sadzonych pnączy na tego typu powierzchniach. (fot. autor)




- ekrany o powierzchni drewnianej wykonanej z różnych pod względem kształtów elementów. Lekko porowata powierzchnia o zróżnicowanej formie jest skutecznie wykorzystywana przez rośliny z przylgami, reszta pnączy wymaga podpór. Mankamentem tego rozwiązania jest zarówno różna jakość i co za tym idzie trwałość poszczególnych typów paneli , jak również konieczność malowania celem przedłużania żywotności drewna. Wiele inwestycji można uznać za udane , jednak spora część ze względu na złą jakość drewna użytego w panelu po początkowych sukcesach niestety okazała się porażką.


pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Autostrada A-4 w okolicach Krakowa. Przykład harmonii , widok od strony mieszkańców ,chronionych ekranem akustycznym o powierzchni drewnianej. Przewieszający się winobluszcz tworzy od strony akustycznej charakterystyczne zielone zwieńczenia(fot.autor)


roślinność na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Ekran o powierzchni drewnianej na autostradzie A-1 w Austrii ,cztery lata po nasadzeniach pnączy wciąż większość powierzchni pozostaje bez pędów.(fot.autor)




- ekrany o powierzchni wykonanej z PCV lub podobnych o perforacji od strony akustycznej i jej braku od strony zewnętrznej – powierzchnia całkowicie gładka. PCV i pnącza to zdecydowanie najmniej udane rozwiązanie, konieczne są podpory nawet dla winobluszczy. Jest to typ ekranów w praktyce najrzadziej obsadzany roślinami pnącymi.

- ekrany typu „zielona ściana” , których jednym z elementów konstrukcyjnych jest ocynkowana siatka stanowiąca jednocześnie podporę dla pnączy. Ekran teoretycznie dedykowany roślinom. Panel, który powstał z myślą o tworzeniu szczelnych „zielonych ścian” wiele lat temu w Danii, miał służyć jako ogrodzenia akustyczne wykorzystywane w przestrzeni miejskiej, harmonijnie wpisując się w dane otoczenie. W Polsce stał się w ostatnim czasie absolutnym „numerem jeden” tyle tylko, że bez roślinności. O „zielonej ścianie” przypomina tylko kolor siatki z PCV stanowiącej jeden z elementów panela. To trudna do przecenienia gigantyczna porażka na froncie zielonych ekranów. To co obecnie funkcjonuje wzdłuż naszych dróg to tak naprawdę bez nasadzonej zieleni jedynie półprodukt , potraktowany i odebrany ,a co najważniejsze zapłacony jako gotowy. Przy realizacjach gdzie w profesjonalny sposób zadbano o roślinność od projektu poprzez pielęgnację osiągnięto bardzo często dobre rezultaty. Istotną wadą tego rozwiązania jest jego łatwopalność ,wiele udanych realizacji zostało zniszczonych przez akty wandalizmu.


roślinność na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Ekrany typu “zielona ściana” - setki tysięcy metrów kwadratowych ekranów w Polsce, których konstrukcja i idea jest dedykowana pnączom funkcjonuje bez roślin. Część z nich w ogóle nie była przewidziana do nasadzenia!





roślinność na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Strefy mrozoodporności na terenie Polski , dla przedstawionych poniżej roślin zagrożenia występują tylko w strefie 5B oraz w dodatkowo niekorzystnych warunkach w strefie 6A.Wyraźna róźnica w temperaturach zbiega się z tkz.linią Wisły.Tereny na zachód od niej stanowią najlepszy i najbezpieczniejszy obszar do wzrostu niemal wszystkich pnączy. Strefa 7B teoretycznie pozwala na nasadzenia pnączy z rejonu Morza Śródziemnego.




Najlepsze pnącza

Na rynku można spotkać ponad 230 gatunków i odmian pnączy.Liczba ta dzięki działaniom hodowców stale wzrasta. Nie wszystkie nadają się jednak jako „pnącza ekranowe”, głównie ze względu na duże ich wymagania co do wilgotności i jakości gleby oraz małą mrozoodporność. Opisane w dalszej części pnącza tworzą grupę roślin ,która zdecydowanie najlepiej sprawdziła się i sprawdza na tym froncie .Opinia ta oparta jest na inwestycjach w Polsce i innych krajach mających zbliżone warunki klimatyczne. Istnieje również spora grupa gatunków roślin pnących ,która powinna dostać w najbliższym czasie swoją szansę , a przede wszystkim: Powojniki ( Clematis ) ,które powoli stają się polską specjalnością ,Wiciokrzewy ( Lonicera) oraz Winniki ( Ampelopsis ).

Winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia)

To bardzo silne pnącze najbardziej rozpowszechnione w naszym kraju. Zawdzięcza to pełnej mrozoodporności i dużej tolerancji na niedobór wilgoci. Odmiana „murowa” różni się od podstawowej tym, że wąsy czepne tworzą również przylgi. W praktyce oznacza to, że jest w stanie samodzielnie porastać chropowate powierzchnie pionowe nawet bez wsparcia w postaci dodatkowych podpór. Dobrze rośnie zarówno na stanowiskach słonecznych jak i w półcieniu. Jesienią przez okres kilku tygodni liście pięknie się przebarwią. Kolejną istotną zaletą jest jej odporność na choroby. Dobrze znosi zanieczyszczenia, a przede wszystkim roztwór soli w pasie drogowym. Przyrasta nawet do 4m rocznie, osiągając maksymalną wysokość 20 metrów. Można powiedzieć, że pnącze to jako jedyne zdało egzamin na piątkę i to w całym kraju .Na inwestycjach, gdzie zgodnie z rozsądnym projektem dokonano prawidłowych nasadzeń i gdzie przez pierwsze sezony wegetacji roślin przywiązywano wagę do ich pielęgnacji, prawie zawsze działania te doprowadzały do sukcesu. Jako jedyna tworzy obecnie na polskich ekranach akustycznych zwarte zielone powierzchnie, często w 100 procentach pokrywające ich metraż, zarówno po stronie akustycznej ( wewnętrznej) jak i zewnętrznej.

pnącza na ekranach akustycznych - winobluszcz pięciolistkowy

Winobluszcz pięciolistkowy - To obecnie zdecydowanie najpopularniejsze pnącze nasadzane przy ekranach akustycznych - Kraków (fot. autor)


pnącza na ekranach akustycznych - winobluszcz pięciolistkowy

Winobluszcz pięciolistkowy - Jesienne przebarwienia tej rośliny - Kraków (fot. autor)






Winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata)

Idealna roślina do naszych celów , z jednym wyjątkiem - należy stosować ją w cieplejszych regionach zachodniej Polski ze względu na możliwość przemarzania w czasie ostrzejszych zim. Posiada piękne liście, charakteryzujące się błyszczącą jasnozieloną barwą. Ma najsilniejsze przylgi ze wszystkich roślin pnących, dzięki którym bardzo pewnie przywiera do niemal każdej powierzchni. Jesienią liście przybierają szkarłatny kolor. Dorasta do wysokości 20 m , rocznie przyrastając średnio około 2 m. Bardzo dobrze rośnie w miejscach słonecznych, akceptując również w pełni stanowiska półcieniste.Z powodzeniem toleruje większość przeciętnych gleb. Ze względu na swoje zdolności pnące jako pierwszy pojawił się we wszystkich specyfikacjach bez rozróżnienia stref mrozoodporności w Polsce. Wiele sadzonek nie przeżywało w związku z tym pierwszej i drugiej zimy. Przy korzystnych warunkach stworzył wiele zielonych powierzchni, przy odpowiednim zastosowaniu i właściwej pielęgnacji może stać się podstawową rośliną pnącą na ekranach w Polsce. Istnieje wiele odmian różniących się nieznacznie między sobą wyglądem i cechami. Zdecydowany nacisk w naszej strefie klimatycznej kładzie się na wyhodowanie odmiany jak najbardziej odpornej na niskie temperatury. Wśród nowych odmian swoją mrozoodpornością wyróżnia się odmiana „Korea”


rośliny na ekranach akustycznych - winobluszcz trójklapowy

Winobluszcz trójklapowy - Może bardzo szczelnie pokryć powierzchnię nawet najwyższych ekranów akustycznych. (fot. autor)





pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Winobluszcz trójklapowy na ekranie będącym połączeniem szkła i paneli trocinobetonowych.(fot.autor)





pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Winobluszcz trójklapowy pokrywający ekran akustyczny jesienią.(fot.autor)




Winorośl pachnąca (Vitis riparia)

To absolutnie mrozoodporna roślina, odporna na roztwór soli i zanieczyszczenia komunikacyjne. Aby szybko i sprawnie pokryła powierzchnię ekranów, należy zapewnić jej dodatkowe podpory. Pnącze wykorzystuje przy ekspansji wąsy czepne. Ze względu na małe wymagania glebowe może być rewelacyjnym sojusznikiem na froncie zieleni. Lubi stanowiska słoneczne ( południowe i południowo zachodnie) jesienią przebarwia się na żółto- złoty kolor . Owoce winorośli pachnącej w postaci małych kiści winogron stanowią bardzo atrakcyjny pokarm dla ptaków. Dorasta do wysokość 12 metrów , a roczne przyrosty osiągają nawet ponad 3 metry. Poszczególne pojedyncze pędy Winorośli poszukując właściwego kierunku rozwoju dla całej rośliny, potrafią rosnąć kilkanaście centymetrów na dobę. Roślina ta była zdecydowanie za rzadko sadzona przy ekranach akustycznych , trudno jednoznacznie stwierdzić dlaczego taka sytuacja miała miejsce. Koniecznie należy dać jej kolejną szansę. Wydaje się , że jest to idealna roślina do tego typu rozwiązań ,potrzebuje tylko mądrego klucza do zastosowania. Cały czas trwają prace nad stworzeniem nowych odmian. Ostatni dość spektakularny sukces to Winorośl „Zilga” - bardzo mrozoodporne pnącze o dużym przyroście rocznym sięgającym ponad 4 metry. Cechą charakterystyczną tej odmiany są bardzo duże liście przebarwiające się jesienią na żółto – różowo, oraz liczne smaczne owoce.




pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Winorośl pachnąca to pnącze ,które ma szansę stać się najpopularniejszą rośliną na ekranach akustycznych.(fot.autor)


Dławisz okrągłolistny ( Celastrus orbiculatus)

Pnącze praktycznie bez słabych punktów. Całkowicie mrozoodporne, dobrze tolerujące roztwory soli i zanieczyszczenia. Akceptuje prawie każde warunki glebowe i rośnie w różnych warunkach świetlnych. Jako jedyne przytaczane pnącze jest rośliną dwupienną. Ma odmianę żeńską ” Diana” i męską „Herkules”. Odmianę żeńską jesienią przyozdabiają atrakcyjne żółto-czerwone owoce. Przyrasta średnio 2 m rocznie ,osiągając wysokość ponad 12 metrów. Tam gdzie się Dławisz pojawił i gdy stworzono mu choćby minimalne warunki do prawidłowego wzrostu - nigdy nie zawodził. Wiele ładnych zdjęć przedstawiających zarośnięte ekrany w Polsce i Europie przedstawia właśnie Dławisza okrągłolistnego w roli głównej. Bardzo pewna roślina , mało doceniana , w specyfikacjach pojawiła się stosunkowo niedawno


rośliny na ekranach akustycznych - dławisz okrągłolistny

Dławisz okrągłolisty na ekranie z powierzchnią trocinobetonową. Roślina nie wykorzystuje dodatkowych podpór – koniec drugiego sezonu wzrostu. Rzeszów(fot. autor)


Bluszcz pospolity (Hedera helix)

Jedyne zimozielone pnącze występujące bardzo powszechnie w Polsce, chociaż jak wszystkie inne pnącza zostały do naszego kraju sprowadzone. To roślina, która doskonale rośnie w cieniu i półcieniu, idealna do miejsc z niedoborem światła, rośnie dość wolno, osiągając na poziomie rocznym ok. 1-2 m. Dzięki korzeniom przybyszowym samodzielnie wspina się na każdą chropowatą powierzchnię. Preferuje gleby dość wilgotne. Wychodząc naprzeciw wymaganiom tej rośliny należy starannie dobierać miejsca jej nasadzenia. Odwdzięczy się nam zielonym ulistnieniem przez cały rok. Głównym problemem przy nasadzaniu ekranów tę rośliną był fakt, że chęć posiadania całorocznej zieleni powodowała pojawianie się bluszczu na ekspozycji południowej lub południowo – zachodniej, niestety również na skarpach i nasypach . W takich jednak warunkach bluszcz musiał się poddać.




pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Właściwie dobrane stanowisko dla bluszcza pospolitego ,daje spektakularne wyniki ,zimozielone liście szczelnie pokrywają powierzchnię ekranów.(fot.autor)





pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Setki sadzonek bluszcza pospolitego bez możliwości wzrostu - Ekran na skarpie z południową ekspozycją.(fot.autor)


Rdestówka auberta (Polygonum aubertii )

To najsilniej rosnące pnącze w naszych warunkach klimatycznych. Roczny przyrost wynosi nawet 6 do 10 metrów. Jest rośliną, której popularność w Polsce przypada na ostatnie kilka lat i nie miała możliwości pełnego zaprezentowania swoich możliwości na ekranach akustycznych. Czerpiąc jednak wiedzę praktyczną z Austrii, można jednoznacznie stwierdzić, że jest to wspaniały oręż na froncie „ zieleni na ekranach”. W Polsce trzeba jednak wziąć pod uwagę jego nie pełną mrozoodporność i nie stosować go w zimniejszych strefach naszego kraju. Jest to najładniej przewieszająca się przez ekrany roślina, która w dodatku od lipca do końca października ozdobiona jest białymi , gęstymi i drobnymi kwiatami. Idealna do stosowania od strony akustycznej ekranu (wewnętrznej) jak i zewnętrznej. Dla osiągnięcia spektakularnych wyników wzrostu konieczne są dodatkowe podpory z siatki. Dobowe przyrosty pojedynczych pędów w odpowiednich warunkach osiągają wręcz nieprawdopodobne rezultaty - ponad 25 centymetrów.




pnącza na ekranach akustycznych - zielone ekrany

Rdestówka auberta przewieszająca się przez ekran na autostradzie A-1 w Austrii.(fot.autor)


Pojawianie się pnączy na nowobudowanych i już istniejących ekranach akustycznych to zadanie ważne i wciąż aktualne. Poprzez analizę licznych inwestycji można uniknąć wcześniejszych błędów na wszystkich etapach działania ,począwszy od projektu poprzez specyfikację ,sadzenie a na pielęgnacji kończąc. Kluczem do sukcesu będzie na pewno precyzja i profesjonalizm na każdym z tych odcinków.